بر هیچکس پوشیده نیست که زایمان طبیعی بسیار برتر و بالاتر از سزارین می باشد و نگارنده این مقاله به هیچ عنوان قصد ندارد که خدای ناکرده بر خلاف این امرِ تأیید شده علمی سخنی گفته باشد. اما چند روزی است که اتفاق عجیبی در صحنه بیمارستانهای خصوصی شهر تهران رخ داده است که جای بسی تأمل دارد. ماجرا از این قرار است که تعدادی از بیمارستانهای خصوصی شهر تهران به دلیل بالا بودن موارد سزارین هایشان از درجه یک به درجه دو تنزل رتبه یافته اند و ظاهراً مسئولین محترم با این روش قصد دارند که تعداد موارد زایمان از طریق سزارین را کاهش دهند. اما دراین جا یک نکته اخلاقی و قانونی مهم نهفته است که شاید بد نباشد نیم نگاهی به آن داشته باشند. بر اساس اصول کاملاً مشخصِ اخلاق پزشکی ، پزشک و نیزسایر کادر درمانی حق ندارند هیچ درمانی را به بیمار تحمیل نمایند مگر در موارد اورژانس که جداً جان بیمار در خطر باشد که قصه آن ربطی به بحث ما ندارد. برای مثال بیماری را در نظر بگیرید که مبتلا به سرطان است و پزشک معالج برای وی، انجام عمل جراحی و سپس شیمی درمانی را تجویز نموده است . بیمار کاملاً هوشیار است و آگاهی کامل نسبت به وضعیت خاص خود دارد، عوارض و خطرات عدم انجام درمان را هم کاملاً متوجه شده است و می داند که اگر درمان نشود در مدت زمان نه چندان طولانی خواهد مُرد! اما بیمار با انجام عمل جراحی و شیمی درمانی مخالفت می نماید !حال سوال این است که آیا پزشک معالج حق دارد بیمار را وادار به پذیرش درمان نماید؟آیا قانون اجازه ورود به حریم شخصی افراد بدون اجازه ایشان را به پزشک و سایر کادر درمانی داده است؟ و آیا اخلاق پزشکی این مجوز را صادر می کند که پزشک با رویه پدرسالارانه عمل نموده و بدون رضایت بیمار برای وی کاری انجام شود؟ به مثال دیگری توجه فرمایید؛ بیماری به علت نارسایی دریچه میترال تحت بررسی و معاینه می باشد. پزشک به بیمار پیشنهاد عمل جراحی جهت تعویض دریچه معیوب و کارگذاری یک دریچه مصنوعی را می دهد که صد البته این عمل جراحی کمک بسیار زیادی به بیمار می نماید اما بیمار علی رغم توصیه های اکید پزشک معالج و خانواده بیمار ، حاضر به پذیرش عمل جراحی نیست! و درخواست درمان دارویی دارد. آیا قانوناً و اخلاقاً می توان چنین بیماری را مجبور به عمل جراحی که قطعاً برای وی مفیدتر است نمود؟ آیا این نگرش که من به عنوان یک طبیب حق دارم به جای دیگران تصمیم بگیرم و آنچه را که فکر می کنم به صلاح بیمار است بدون رضایت وی برایش انجام دهم فکری منطقی، قانونی و اخلاقی است؟ در بحث انتخاب روش خاتمه حاملگی نیز مانند سایر موارد دقیقاً چنین مسئله ای مطرح می باشد. واقعیت این است که هم زایمان طبیعی و هم سزارین دارای محاسن و معایبی هستند و هیچ پزشک منطقی و عاقلی نمی تواند بر خلاف این امر ادعایی نماید. اما ظاهر امر نشان می دهد که انجام زایمان طبیعی روش مناسبتری برای خاتمه دادن به بارداری است که مسئولین محترم سیستم بهداشتی و درمانی کشور نیز بر اهمیت این امر پی برده و سعی بر افزایش موارد NVD و کاهش موارد سزارین دارند. بگذارید از مواردی که اندیکاسیون علمی برای انجام سزارین وجود دارد، بگذریم و تنها بر روی مواردی که هیچ اندیکاسیونی برای انجام سزارین وجود ندارد صحبت کنیم. آیا جامعه پزشکی و مسئولین محترم نظام سلامت می توانند مادری را مجبور به انتخاب NVDنمایند و آیا این امر از نظر اخلاقی فاقد اشکال نیست؟ حال فرض کنید که زایمان طبیعی را علی رغم خواست مادر به وی تحمیل نمودیم و در حین زایمان مادر یا جنین دچار عارضه گردیدند در چنین شرایطی چه کسی پاسخگوی مشکل ایجاد شده خواهد بود؟ اگر به علت انجام زایمان طبیعی اجباری، نوزادی دچار CP شود و این درحالی است که اگر ختم زایمان از طریق سزارین صورت می گرفت نوزاد صحیح و سالم به دنیا می آمد، آیا کسی پاسخگوی این مادرِ گرفتار و آن کودکِ ناقص خواهد بود؟ به نظر می رسد وارد کردن فشار بر پزشک و مراکز درمانی برای کاهش موارد سزارین امری ناسنجیده و کارشناسی نشده باشد بلکه این امر نیاز به یک حرکت بزرگ فرهنگی دارد که در طی آن به زنان کشورمان و نیز به زوجهای در سنین باروری آموزش و اطلاع رسانی لازم صورت گیرد و سیستم را به سمت و سویی سوق دهیم که خود مادران، خواهان انجام NVD باشند و با جبر و زور، پزشک معالج یا مراکز درمانی را مجبور به انجام زایمان طبیعی ننماییم. برای مثال می توان به برگزاری اولین جشنواره ترویج زایمان طبیعی با عنوان "زایمان طبیعی آری ،سزارین نه" که توسط معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران و با همکاری معاونت درمان وزارت بهداشت، درروز 10 آذر سال جاری در مرکز همایشهای رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شده است اشاره نمود. مسلماً چنین برنامه هایی بسیار مؤثرتر از اعمال فشار بر مراکز درمانی و پزشکان می باشد. تهدید پزشک به کاهش کارانه و یا کاهش حقوق و مزایا و یا افت رتبه و درجه مراکز درمانی از جمله رفتارهای ناسنجیده ای است که هرگز جواب مناسبی در بر نخواهد داشت بلکه تنها و تنها موجب رواج مخفی کاری ، پرونده سازی و رد و بدل شدن مبالغ زیر میزی می گردد. بد نیست نگاهی به آمار انجام زایمان طبیعی در کشورهای پیشرفته بیاندازیم و ببنیم که چگونه در این کشورها با تبلیغات هدفمند و علمی توانسته اند آمار سزارین را پایین بیاورند شاید تشویق مادران به زایمان طبیعی از طریق پرداخت جایزه، مرخصی زایمان طولانی تر و مزایای دیگر برای ایشان و یا پرداخت کارانه بیشتر به متخصصان زنان در موارد NVD بتواند مؤثرتر از بکار بردن اجبار و تهدید باشد.